No.238
ความไร้เหตุผลในแบบที่คาดการณ์ได้
Dan Ariely ศาสตราจารย์สาขาเศรษฐศาสตร์เชิงพฤติกรรมแห่ง MIT เล่าเรื่องพฤติกรรมของคนเราที่อยู่เหนือเหตุผล แต่มีแบบแผนที่ซำ้ๆจนเราสามารถคาดเดาและนำไปปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเราให้ดีขึ้นได้
1. เราจะประเมินสิ่งต่างๆจากการเปรียบเทียบ มากกว่าคุณค่าที่แท้จริง ดังนั้นให้เลือกตัวเปรียบเทียบที่จะทำให้ชีวิตเราดีขึ้น “มองโลกให้มองต่ำ มองธรรมให้มองสูง” แล้วชีวิตจะมีความสุข
2. เรามักจะผูกติดกับการตัดสินใจครั้งแรก ซึ่งจะส่งผลกระทบอันยาวนานต่อไปในอนาคต ดังนั้นให้หมั่นทบทวนการตัดสินใจที่เคยทำว่ายังใช้ได้ดีอยู่ไหม “ชีวิตที่ไม่มีการตรวจสอบ เป็นชีวิตที่ไร้คุณค่า”
3. เรามักจะถูกหลอกล่อด้วยของแถมและของฟรี จริงๆแล้วเขาแฝงต้นทุนบางอย่างเอาไว้ ดังนั้นให้ระวังตั้งสติให้ดีเมื่อเจอคำว่า “แจกฟรี”
4. เรามีความสุขเมื่อทำแบบจิตอาสา มากกว่าถูกจ้างให้ทำ ดังนั้นเงินจึงเป็นวิธีจูงใจที่มีราคาแพง ในขณะที่บรรทัดฐานทางสังคมไม่เพียงมีราคาถูกกว่า แต่ยังมีประสิทธิภาพมากกว่าอีกด้วย
5. เรามักจะเร่าร้อนและพลาดพรั้งเมื่อตอบโต้ต่อสิ่งเร้าทันที(quick react) ดังนั้นให้หน่วงเวลา รอเวลาแล้วค่อยตอบสนอง(slow response) ผลที่ได้จะน่าพอใจมากกว่า
6. เรามักพ่ายแพ้ใจแล้วผัดวันประกันพรุ่ง ดังนั้นอย่าหวังพึ่งพลังจิตใจของเรา แต่จงกำหนดตารางเวลา และการกระทำให้ชัดเจน ที่สำคัญคือ “ทำให้มันง่ายที่สุด” จนไม่ต้องใช้พลังจิตใจเลย
7. เราเกลียดกลัวและไม่ยอมรับการสูญเสีย และเมื่อเราไต่มาตราฐานการใช้ชีวิตของเราสูงไปเรื่อยๆ เราจะติดหอคอยและลงมาไม่ได้ ดังนั้นการใช้ชีวิตแบบกลางๆ ไม่ยึดติดความเป็นเจ้าของ ชีวิตก็จะมีความสุขง่ายขึ้น
8. เรามักจะเปิดประตูและทำเรื่องต่างๆมากเสียจนชีวิตอ่อนเปลี้ย เละเทะ ดังนั้นให้ตัดทิ้งไปบ้าง เลือกสิ่งที่สำคัญจริงๆ ใช้ชีวิตอย่างละเมียด จดจ่อ ช้าลง แล้วคุณภาพชีวิตจะดีขึ้นทันที
9. เรามักจะเชื่อความคิดเห็นและประสบการณ์ของตัวเอง มีอคติโดยธรรมชาติ ดังนั้นการตัดสินใจเรื่องใด ให้ดึงตัวเองออกก่อนเสมอ ฟังต่างมุมมองให้มาก แล้วคิดตามนั้นไปก่อน
10. เรามักจะโกงเมื่อมีโอกาส แต่ถ้าเราได้รับการเตือนสติเรื่องศีลธรรมในชั่วขณะที่เรากำลังคิดจะโกง เรามีแนวโน้มที่จะซื่อสัตย์มากขึ้น ดังนั้นการกล่าวเตือนบ่อยๆ และติดป้ายเตือนให้เห็นชัดๆ จะกระตุกต่อมสำนึกให้ไม่กล้าโกง
อ่านดูแล้วก็เห็นจริงตามนั้น เพื่อนๆลองนำไปใช้กับชีวิตดูซิครับ
รักจากหมอคิม
23 กรกฎาคม 2564
อ่านเขียนกับหมอคิม 